այլ վկայություններ
Հայրենադարձությունը հզոր մի շարժում էր, որը ներառել էր հարյուր հազարավոր հայերի, սակայն հանգամանքների բերումով ներգաղթելու հնարավորություն ունեցան ոչ բոլորը։ Կային նաեւ մարդիկ, ովքեր քաղաքական, գաղափարական նկատառումներով կամ անձնական ինչ-ինչ պատճառներով անպատեհ համարեցին զանգվածային հայրենադարձությունը։ Նրանց մի մասի բանավոր վկայությունները նույնպես արձանագրվել են՝ երեւույթը հակառակ կողմից դիտարկելու եւ ըմբռնելու համար։
